Wanneer tanden poetsen baby

Het eerste witte puntje is zichtbaar en ineens vraag je je af wat nu verstandig is. Wanneer tanden poetsen bij een baby, hoe vaak en waarmee. Geen zorgen, je bent niet de enige met deze vragen. In dit artikel krijg je praktische en betrouwbare uitleg over het ideale startmoment, de juiste techniek, hoeveel fluoride tandpasta je gebruikt en hoe je van poetsen een relaxed ritueel maakt. Ook deel ik inzichten uit de praktijk, zodat je precies weet wat werkt bij een kleintje dat nog moet wennen aan tandenpoetsen.

Wanneer begin je met poetsen

Start bij het allereerste tandje

Zodra het eerste tandje doorbreekt begin je met poetsen. Net doorgekomen tandjes hebben nog kwetsbaar glazuur en zijn gevoelig voor zuuraanvallen. Vroeg starten beschermt het glazuur en helpt je baby wennen aan het gevoel van een borstel in de mond. Wil je meer weten over het doorkomen van tandjes en de volgorde waarin ze verschijnen, lees dan verder over wanneer tandjes doorkomen.

Hoe vaak en op welke momenten

Vanaf het eerste tandje poets je één keer per dag, bij voorkeur in de avond vlak voor het slapengaan. Poets na de laatste voeding. In de nacht is er minder speeksel, waardoor het gebit minder goed wordt beschermd. Vanaf de tweede verjaardag ga je twee keer per dag poetsen, in de ochtend en in de avond.

Hoe poets je een babymondje stap voor stap

Houding en zicht

Kies een houding waarin jij goed zicht hebt en je baby zich veilig voelt. Leg je baby op de commode of op bed met het hoofd iets achterover, of neem je kindje op schoot met het hoofdje tegen je borst. Steun het hoofd licht met je hand, dan kun je nauwkeurig werken. Een spiegel erbij kan helpen, veel kinderen vinden het leuk om mee te kijken.

Techniek die werkt

Gebruik kleine, zachte heen en weer bewegingen en volg een vaste volgorde. De bekende drie B’s helpen je daarbij: binnenkant, buitenkant en bovenkant. Begin bij de onderkaak en ga daarna naar de bovenkaak. Poets steeds langs de rand van het tandvlees, ook op plekken waar tandjes nog maar net zichtbaar zijn. Houd de borstel ontspannen vast en gebruik weinig druk. Kwaliteit gaat boven snelheid, kort en rustig werkt beter dan gehaast.

Hoeveel tandpasta en fluoride

Gebruik een peutertandpasta met fluoride. In Nederland is het advies om vanaf het eerste tandje één keer per dag te poetsen met een hoeveelheid ter grootte van een rijstkorrel en een fluoridegehalte van ongeveer duizend ppm. Laat je baby niet spoelen, veeg na het poetsen eventueel overtollige tandpasta weg zodat de fluoride kan inwerken. Vanaf twee jaar ga je twee keer per dag poetsen en bouw je de hoeveelheid op naar een erwtje. Twijfel je over het fluoridegehalte dat op een verpakking staat, volg dan het advies van je mondzorgprofessional of de jeugdgezondheidszorg.

Kies de juiste tandenborstel en tandpasta

Een babytandenborstel heeft een kleine kop en zeer zachte haren, zodat je overal bij kunt zonder te prikken in gevoelig tandvlees. Vervang de borstel zodra de haartjes uitwaaieren of na een ziekteperiode. Kies tandpasta met een milde smaak, dat vergroot de kans op samenwerking. In mijn werk merk ik dat een zachte, neutrale smaak vaak beter wordt geaccepteerd dan een heel zoete smaak. Elektrisch poetsen is voor baby’s meestal nog onrustig. Voor peuters kan een kindermodel aantrekkelijk zijn als zij er zelf aan toe zijn, maar blijf altijd napoetsen.

Als je baby niet wil poetsen

Nee zeggen hoort bij ontdekken. Houd het kort en vriendelijk en maak er een voorspelbaar ritueel van. Zing een vast liedje of tel samen tot tien, dan is het klaar. Laat je baby een tweede borstel vasthouden om te spelen terwijl jij poetst. Leg in eenvoudige woorden uit wat je wegpoetst, bijvoorbeeld restjes fruit of brood. Lukt openen van de mond niet meteen, probeer dan een vingertandenborstel om voorzichtig te beginnen. Beloon met aandacht, niet met eten. Merk je dat je kind erg tegenwerkt, probeer dan op een ander moment van de dag te oefenen en schuif het serieuze poetswerk weer naar de avond.

Eten, drinken en suikermomenten

Het glazuur krijgt kleine zuuraanvallen na elk eetmoment. Beperk daarom het aantal momenten en kies zoveel mogelijk voor water tussen de maaltijden. Houd ongeveer twee uur pauze tussen eetmomenten zodat speeksel het glazuur kan herstellen. In de nacht liever geen melk of zoete drank. Vanaf ongeveer zes maanden mag je gerust water aanbieden. Meer weten over geschikt drinken en het juiste moment, lees dan ook over wanneer je baby water kan drinken.

Een tuitbeker is handig als tussenstap, maar stap zodra het kan over op een gewone beker. Veel en lang sabbelen aan fles of beker met zoete inhoud vergroot de kans op zuigflescariës. Laat zoete dranken liever achterwege en kies voor kraanwater en ongezoete opties. Als je baby nog nachtvoeding krijgt op medische indicatie, overleg dan met je zorgverlener over het poetsmoment.

Eerste tandartsbezoek en controles

Neem je kind vroeg mee naar de mondzorgpraktijk om te wennen aan stoel, lamp en geluiden. Ga in elk geval rond de tweede verjaardag voor een controle of eerder bij verkleuring, plekje of pijn. Mondzorg voor kinderen wordt in Nederland vergoed vanuit de basisverzekering tot achttien jaar. Vertel thuis positief over de tandarts en laat je eigen spanning niet leidend zijn. In de praktijk zie ik dat kinderen die vroeg gewend raken aan de routine later met veel minder weerstand komen.

Veelgemaakte fouten die je eenvoudig voorkomt

Poets niet vóór de laatste voeding, maar erna. Gebruik geen te grote klodder tandpasta, een rijstkorrel is genoeg bij baby’s. Sla de rand van het tandvlees niet over, daar blijft vaak plak zitten. Laat je kind niet de hele dag door snacken of drinken, want dan krijgt speeksel te weinig tijd om te herstellen. Bouw duimen of speengebruik tijdig af om een afwijkende stand van tanden en kaken te voorkomen. En denk aan je eigen voorbeeldfunctie, samen poetsen werkt echt aanstekelijk.

Extra tips uit de praktijk

Leg de benodigdheden op een vaste plek klaar zodat je niet hoeft te zoeken. Zet zacht licht aan, fel licht kan je baby laten wegkijken. Gebruik dezelfde woorden en volgorde bij elke poetsbeurt, voorspelbaarheid geeft rust. Heeft je kindje pijn bij doorkomende tandjes, masseer dan vooraf kort het tandvlees met een schone vinger en begin daarna met poetsen. Blijf consequent, vriendelijk en kort, dan wordt het al snel een gewoonte waar je kind zijn leven lang plezier van heeft.

Conclusie

Wanneer tanden poetsen bij een baby is eigenlijk een eenvoudige vraag. Je begint zodra het eerste tandje doorbreekt, één keer per dag in de avond met een rijstkorrel peutertandpasta met fluoride. Maak het kort, voorspelbaar en vriendelijk, kies een kleine zachte borstel en beperk snackmomenten. Vanaf twee jaar ga je twee keer per dag poetsen en neem je je kind mee naar de tandarts. Met deze aanpak leg je een sterke basis voor een gezond gebit.